1. Giới thiệu
Trong xu thế hội nhập toàn cầu, người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến an toàn thực phẩm (Food Safety) và chất lượng nông sản. Vì vậy, để có thể xuất khẩu và phân phối sản phẩm vào hệ thống siêu thị, nhà máy chế biến hay chuỗi nhà hàng quốc tế, doanh nghiệp phải đạt chứng nhận HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) – hệ thống phân tích mối nguy và kiểm soát điểm tới hạn trong sản xuất thực phẩm.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ HACCP là gì, cũng như quy trình kiểm soát chất lượng rau củ quả đạt chuẩn HACCP, áp dụng hiệu quả trong các trang trại và nhà máy chế biến nông nghiệp công nghệ cao.

Công ty TNHH MTV Trọng Khôi tập trung phát triển trồng trọt theo tiêu chuẩn VIETGAP và HACCP
2. HACCP là gì?
HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) là hệ thống quản lý an toàn thực phẩm quốc tế nhằm đảm bảo sản phẩm không gây hại cho sức khỏe người tiêu dùng thông qua việc:
-
Xác định các mối nguy tiềm ẩn (vi sinh, hóa học, vật lý),
-
Xác định các điểm kiểm soát tới hạn (CCP),
-
Và thiết lập biện pháp giám sát, kiểm tra và khắc phục.
Hệ thống HACCP hiện là tiêu chuẩn bắt buộc đối với doanh nghiệp sản xuất – chế biến thực phẩm xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản, Mỹ và nhiều nước khác.
3. Tại sao rau củ quả cần đạt chuẩn HACCP
-
Tăng uy tín thương hiệu: Sản phẩm có chứng nhận HACCP dễ dàng được các siêu thị, doanh nghiệp xuất khẩu lựa chọn.
-
Giảm rủi ro an toàn thực phẩm: Phòng ngừa ô nhiễm vi sinh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng.
-
Tối ưu chi phí sản xuất: Hạn chế sản phẩm lỗi, giảm thiệt hại do thu hồi.
-
Đáp ứng yêu cầu xuất khẩu: Là điều kiện tiên quyết để tham gia thị trường EU, Nhật, Hàn Quốc.
4. Các nguyên tắc cốt lõi trong hệ thống HACCP
HACCP được xây dựng trên 7 nguyên tắc cơ bản:
-
Phân tích mối nguy (Hazard Analysis):
Xác định tất cả các yếu tố có thể gây mất an toàn trong chuỗi sản xuất (đất, nước tưới, thuốc BVTV, bảo quản...).
-
Xác định các điểm kiểm soát tới hạn (CCP):
Ví dụ: nhiệt độ bảo quản sau thu hoạch, chất lượng nước rửa, hoặc nồng độ hóa chất khử trùng.
-
Xác định giới hạn tới hạn (Critical Limits):
Mỗi CCP cần có ngưỡng cho phép cụ thể (như nhiệt độ ≤ 10°C trong kho lạnh).
-
Thiết lập hệ thống giám sát CCP:
Ghi nhận và theo dõi liên tục các thông số trong quá trình sản xuất.
-
Xây dựng quy trình hành động khắc phục:
Khi phát hiện sai lệch (ví dụ, rau bị nhiễm khuẩn vượt ngưỡng), cần có quy trình xử lý cụ thể.
-
Thiết lập hệ thống lưu trữ hồ sơ:
Ghi chép chi tiết từ giai đoạn trồng trọt đến đóng gói để truy xuất nguồn gốc.
-
Xác minh và đánh giá định kỳ:
Đảm bảo hệ thống HACCP luôn hoạt động hiệu quả, được cập nhật thường xuyên.
5. Quy trình kiểm soát chất lượng rau củ quả đạt chuẩn HACCP
Bước 1: Kiểm soát đầu vào
-
Kiểm nghiệm đất, nước tưới, hạt giống trước khi gieo trồng.
-
Chỉ sử dụng phân bón, thuốc BVTV nằm trong danh mục cho phép.
-
Ghi chép nhật ký sản xuất điện tử để đảm bảo truy xuất nguồn gốc.
Bước 2: Giám sát trong quá trình trồng trọt
-
Theo dõi nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng trong nhà màng bằng cảm biến IoT.
-
Đảm bảo quy trình chăm sóc, thu hoạch tuân thủ VietGAP và HACCP.
Bước 3: Xử lý sau thu hoạch
-
Sử dụng nước sạch đạt chuẩn vi sinh để rửa sản phẩm.
-
Dùng máy ozone hoặc dung dịch chlorin với nồng độ an toàn để khử trùng.
-
Phân loại và đóng gói tại khu vực vệ sinh sạch sẽ, có kiểm soát côn trùng.
Bước 4: Bảo quản – vận chuyển
-
Duy trì chuỗi lạnh (cold chain) với nhiệt độ từ 4–10°C.
-
Sử dụng bao bì thân thiện môi trường có khả năng thoáng khí.
-
Xe vận chuyển được vệ sinh và khử khuẩn định kỳ.
Bước 5: Kiểm nghiệm định kỳ
-
Kiểm tra hàm lượng vi sinh, kim loại nặng, dư lượng thuốc BVTV tại phòng thí nghiệm đạt ISO 17025.
-
Chỉ lô hàng đạt tiêu chuẩn mới được xuất xưởng.
6. Ứng dụng công nghệ trong quản lý HACCP
Hiện nay, các doanh nghiệp như Trọng Khôi Group đang áp dụng:
-
Hệ thống truy xuất nguồn gốc QR Code cho từng lô hàng.
-
Phần mềm quản lý nông nghiệp thông minh (Smart Agri Software) giúp ghi nhận dữ liệu trồng trọt tự động.
-
Camera giám sát, IoT Sensor tại các khu sơ chế và kho lạnh.
Nhờ vậy, việc tuân thủ HACCP trở nên minh bạch, dễ dàng và tiết kiệm chi phí nhân lực.
7. Kết luận
Việc kiểm soát chất lượng rau củ quả đạt chuẩn HACCP không chỉ giúp đảm bảo an toàn thực phẩm, mà còn nâng tầm giá trị nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Đầu tư vào quy trình quản lý hiện đại và công nghệ tự động hóa là chìa khóa để các doanh nghiệp nông nghiệp công nghệ cao phát triển bền vững trong thời đại 4.0.